Nobelprijswinnaars van 2025: inclusief het prijsbedrag en een korte biografie per laureaat:
🧬 Nobelprijs voor Geneeskunde (Fysiologie of Medicine)
Laureaten: Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell & Shimon Sakaguchi
Bijdrage: Ontdekkingen rond perifere immuuntolerantie — het proces dat voorkomt dat het immuunsysteem lichaamseigen cellen aanvalt (relevant bij auto-immuunziekten).
Prijsbedrag: 11 miljoen Zweedse kronen (ongeveer €950.000), gedeeld door drie.
Bio’s:
- Mary E. Brunkow (VS) – Immunologe; ontdekte het FOXP3-gen, cruciaal voor regulerende T-cellen.
- Fred Ramsdell (VS) – Immunoloog bij ZymoGenetics; werkte samen met Brunkow aan FOXP3.
- Shimon Sakaguchi (Japan) – Pionier in de ontdekking van regulerende T-cellen (Tregs); hoogleraar aan Osaka University.
⚛️ Nobelprijs voor Natuurkunde
Laureaten: John Clarke, Michel H. Devoret & John M. Martinis
Bijdrage: Ontdekkingen rond macroscopisch kwantumtunnelen en kwantummechanische energieniveaus in elektrische circuits, die cruciaal zijn voor kwantumcomputers.
Prijsbedrag: 11 miljoen SEK, gedeeld door drie.
Bio’s:
- John Clarke (VK/VS) – Bekend om zijn werk aan SQUID-detectoren en quantumcoherentie.
- Michel H. Devoret (Frankrijk) – Yale University; ontwikkelde “quantum circuits” die supergeleiding gebruiken.
- John M. Martinis (VS) – Pionier in de realisatie van Google’s eerste kwantumcomputer (“Sycamore”).
⚗️ Nobelprijs voor Scheikunde
Laureaten: Susumu Kitagawa, Richard Robson & Omar M. Yaghi
Bijdrage: Ontwikkeling van Metal–Organic Frameworks (MOFs) — extreem poreuze materialen met toepassingen in gasopslag, katalyse en CO₂-opvang.
Prijsbedrag: 11 miljoen SEK, gedeeld.
Bio’s:
- Susumu Kitagawa (Japan) – Kyoto University; grondlegger van de MOF-structuren.
- Richard Robson (Australië) – Ontwikkelde vroege concepten van metaal-gecoördineerde netwerken.
- Omar M. Yaghi (VS) – UC Berkeley; toonaangevend in reticulaire chemie en CO₂-capturing.
📚 Nobelprijs voor Literatuur
Laureaat: László Krasznahorkai (Hongarije)
Bijdrage: Voor zijn visionaire en hypnotische proza dat “de eindtijd beschrijft met een bijna religieuze intensiteit”.
Prijsbedrag: 11 miljoen SEK.
Bio: Geboren in 1954, bekend van Satantango en The Melancholy of Resistance. Zijn stijl is berucht om lange, muzikale zinnen en existentiële thema’s.
🕊️ Nobelprijs voor de Vrede
Laureaat: María Corina Machado (Venezuela)
Bijdrage: Voor haar vreedzame strijd voor democratische hervormingen in Venezuela, ondanks jarenlange vervolging door het regime van Maduro.
Prijsbedrag: 11 miljoen SEK.
Bio: Geboren in 1967; ingenieur en politica, oprichter van Vente Venezuela. Een symbool van vreedzaam verzet in Latijns-Amerika.
💰 Nobelprijs voor de Economische Wetenschappen
Laureaten: Joel Mokyr, Philippe Aghion & Peter Howitt
Bijdrage: Voor hun theoretische en historische werk over technologische innovatie en economische groei, met focus op “creative destruction”.
Prijsbedrag: 11 miljoen SEK, gedeeld.
Bio’s:
- Joel Mokyr (VS/Israël) – Historicus van de industriële revolutie; Northwestern University.
- Philippe Aghion (Frankrijk) – Harvard en Collège de France; toonaangevend in groeimodellen met innovatie.
- Peter Howitt (Canada) – Brown University; mede-auteur van het Aghion–Howitt-model van endogene groei.
